فهرست محتوا
درصد قابل توجهی از زبالههایی را که هر روز و هر لحظه توسط مردم و صنایع تولید میشود، زبالههای فلزی تشکیل میدهند. اصطلاحا به زبالههای فلزی یا دورریختنیهای غیر قابل استفادهی فلزات، ضایعات فلزی یا قراضه (metal scrab) نیز گفته میشود. خوشبختانه حجم قابل توجهی از قراضههای فلزات مانند ضایعات آهن، قراضههای آلومینیوم، قطعات مسی و مانند آن، زبالههایی قابل بازیافت هستند. بنابراین با در نظر گرفتن تدابیر و تکنولوژی خاص خود میتوان آنها را مجددا فراوری کرده و برای تولید قطعات فلزی جدید مورد استفاده قرار داد. دستهای از این ضایعات قابل بازیافت، به نام ضایعات درجه دو و ضایعات درجه یک شناخته شدهاند.
قبل تر در مقالهای به معرفی انواع ضایعات درجه اول پرداختیم. حال در این مطلب با شرح اقسام ضایعات درجه دو همراه شما هستیم. بنابراین خواندن این مطلب را از دست ندهید.
از سالیان بسیار دور و دراز گذشته، بشر به استفاده از فلز آهن روی آورده و تا کنون از آهن و آلیاژهای آن در انواع وسایل و ابزار مورد نیاز خود، استفاده میکند. اما شاید اولین باری که بشر پی به بازیافت قطعات فلزی بلا استفاده و تولید قطعات جدید از آنها افتاد، پی به محدود بودن ذخایر و منابع این فلز ارزشمند برده بود.
امروزه خوب میدانیم که زبالهها سلامت حیات انسان و سایر موجودات کرهی زمین یا به عبارتی سلامت و بهداشت محیط زیست را به مخاطره میاندازند. پس باید تا آنجا که میتوانیم آلودگی و ضایعات کمتری به محیط کرهی خاکی اضافه کرده و همهی تلاش خود را بکار بگیریم تا آنچه را که قابل بازیافت است، به چرخهی استفاده بازگردانیم.
در مورد ضایعات آهن میتوان ادعا نمود که این موضوع به اهمیت بازیافت ضایعات آهنی مانند ضایعات درجه دو اشاره میکند. به واسطهی عملی کردن آن، تا حد زیادی در مصرف انرژی و منابع سنگ آهن صرفه جویی خواهد شد. درنتیجه ضمن منافع اقتصادی، اتمام سرمایههای ملی که معادن سنگ آهن باشند نیز به تعویق خواهد افتاد.
قراضه های آهنی به طور معمول از فرسوده شدن وسایل مختلفی که آهن و مشتقات آن در آنها به کار گرفته شده، استحصال میشود. برخی قطعات آهنی نیز در حین فعالیت صنایع مرتبط با ساخت و پرداخت فلزات به وجود میآید. بدین صورت که بدلیل اختلالاتی در حین تولید قطعهی مورد نظر استاندارد و ویژگیهای لازم برای یک محصول نهایی را نداشته و بعنوان ضایعات معرفی میگردد. در هر صورت قطعات بدست آمده به مراکز جمع آوری یا خرید و فروش ضایعات آهن ارائه میشود تا بدست کورههای بازیافت برسد.
موسسهی استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران برای ضایعات درجه دو خصوصیات مشخصی تعیین کرده که با کمک آنها میتوان این قراضهها را از انواع دیگر جدا سازی نمود. مطابق این معیارهای استاندارد سازی، در ترکیب شیمیایی قراضههای درجه دو، حداقل 94 درصد آهن وجود دارد. بقیهی عناصر تشکیل دهندهی این قطعات عبارتند از: مس، کروم، نیکل، مولیبدن و مقادیر بسیار اندکی سرب، روی، قلع، فسفر و گوگرد.
بنابراین مشخص میشود که ضایعات درجه دو با داشتن 94 تا 97 درصد آهن در ساختار شیمیایی خود، نسبت به ضایعات درجه یک آهن کمتری دارند. بدیهی است که کیفیت این قطعات و قیمت تعیین شده برای آنها نیز کمتر از قراضههای درجه یک خواهد بود. به همین ترتیب کیفیت، قیمت و آهن به کار برده شده در این دسته از قطعات بیشتر از ضایعات درجه سه است.
ضایعات درجه دو را میتوان از قطعاتی با این درصد از آهن که در وسایل و محصولات فلزی مختلف وجود دارد، بدست آورد. سپس مراکز خرید و فروش ضایعات آنها را با قیمت گذاری مشخص، خریداری مینمایند. این مراکز نیز قراضه های آهن را به کارخانجات مصرف کننده همچون صنایع فولادسازی می فروشند.
پیشتر به ذکر خصوصیات این دسته از ضایعات آهنی پرداختیم. اکنون میخواهیم برای روشنتر شدن موضوع، چند مثال از انواع ضایعات درجه دو نام ببریم. این نوع قراضهها از فرسودگی و غیر قابل استفاده شدن مواد زیر حاصل میشوند:
از این آهن آلات عمدتا برای بارگیری کورههای ذوب و تولید فولاد یا دیگر محصولات مشابه استفاده میکنند. این کار که به بازیافت آهن موسوم است، باعث صرفه جویی در مصرف انرژی تا میزان 70 درصد نسبت به بارگیری کورهها با آهن اسفنجی میشود. هم چنین، از دیگر مزایای بازیافت ضایعات درجه دو، می توان به صرفه جویی 90 درصدی در مواد خام سنگ آهن و کاهش 86 درصدی در وارد کردن گازهای آلوده به هوا اشاره کرد.
برای استفاده از این قطعات، می بایست قبل از ورود به کوره، از انواع آلودگیها و ناخالصیها پاک شوند. آلایندههای معمولی که در قراضههای درجه دو وجود دارد، عبارتند از:
بنابراین قبل از تخلیهی ضایعات درجه دو به درون کوره های ذوب و تولید فولاد، می بایست آلودگیها رفع شود. برای این امر، کارخانجات تولید فولاد، پس از تحویل گرفتن قراضهها از مراکز خرید و فروش ضایعات آهن، روشهای خاصی را بر آنها اعمال میکنند که به کمک ماشین آلات جداسازی ضایعات انجام میپذیرد. لازم به ذکر است که از انواع مختلفی از کوره های ذوب برای گرمادهی و فرآوری این قطعات، استفاده میشود.
در این مطلب شرحی از چیستی و اقسام ضایعات درجه دو آوردهایم. استفاده از این قراضهها مانند دیگر انواع قطعات فرسوده و قابل بازیافت، کمک بسیار زیادی به صنعت و اقتصاد کشور خواهد کرد. شما مردم و صنایعی که انواع ضایعات را تولید میکنید، میتوانید آنها را به مبین استیل بسپارید و در این امر بزرگ و به ویژه کاهش آلودگی هوا سهیم باشید.