ضایعات علیرغم آن چه که فکر می‌کنید اهمیت زیادی در اقتصاد کشور و گرداندن چرخ صنایع بزرگ و حیاتی دارند. این در حالی است که بسیاری از افراد تصور می‌کنند انواع قراضه‌های فلزی اهمیت و فایده‌ای نداشته و باید مانند یک زباله‌ی معمولی دفع شوند. اما از آنجا که بهداشت و سلامت محیط زیست و کره‌ی خاکی ما امری با ارزش بوده و با رهاسازی زباله‌های تولید شده به دست بشر به مخاطره می‌افتد، نباید نسبت به هر زباله‌ای بی تفاوت بود. بسیاری از این دورریختنی‌ها مانند ضایعات فلزی و ضایعات آهنی، قابل بازیافت هستند. ضایعات ویژه نیز یکی از اقسام قراضه‌های آهنی است که برای بازیافت جمع آوری و خریداری می‌گردد.

در این مقاله در مورد این دسته از ضایعات توضیحات مختصر داده و سپس به ذکر چند نمونه از آن اشاره می‌کنیم.

ضایعات ویژه آهن چه اهمیتی دارند؟

فایده‌ی اصلی قراضه‌هایی که هر روز توسط بشر تولید می‌شود، به تولید دوباره‌ی همان نوع فلز بر می‌گردد. در واقع این قطعات که فرسوده شده و به مراکز جمع آوری ضایعات رسیده‌اند، در ادامه‌ی روند تولید همان جنس فلز مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای تحقق یافتن این روند که به بیان بهتر به آن بازیافت آهن گفته می شود، قطعات ضایعاتی را به درون کوره‌های ذوب می ریزند.

کارخانه‌های ذوب فلزات مانند صنایع فولاد سازی، انواع مختلفی از کوره‌ها را شامل می شوند. کوره‌های القایی، کوره‌های قوس الکتریکی و… از نمونه‌های این کوره‌ها هستند. ضایعات فلزی مانند ضایعات ویژه را به درون این کوره‌ها ریخته و اصطلاحا آن‌ها را بارگیری و شارژ می کنند. دمای بالایی که به وسیله‌ی مکانیسم‌های در نظر گرفته شده در کوره‌ها بر قطعات اعمال می‌شود، قراضه‌ها ی فلزات را ذوب می کند.

بنابراین زمانی که ضایعات ویژه آهن به این کارخانجات وارد شود، در کوره های مخصوص ذوب گردیده و با افزودن عناصری جهت تولید فولاد مورد استفاده قرار می گیرد. فولاد فلز مستحکم و بسیار مقاومی است که فلز مطرح در ساخت اکثر سازه‌های فلزی در ساختمان‌ها، وسایل، ماشین آلات، خودروها، ریل‌های آهن و مانند آن است.

ضایعات ویژه آهن چه اهمیتی دارند؟

ضایعات ویژه چگونه به وجود می‌آیند؟

به طور کلی قراضه‌ها می‌توانند توسط صنایع و کارخانجات یا مردم و وسایل مورد مصرف آن‌ها تولید شوند. وقتی حرف از تولید قطعات فرسوده آهنی توسط صنایع زده می شود، بدین معنی است که ضایعات توسط وسایلی که در کارخانه‌ها تولید شده و در آن‌ها قطعه‌های فلزی به کار گرفته می‌شود، ایجاد می‌شود. قطعات تراش خورده و تکه‌های اضافه آن که قابلیت مصرف در لحظه ندارند، تحت عنوان قراضه معرفی شده و جمع آوری می‌شود.

در کارخانجات ذوب و فراوری فلزات نیز قطعاتی ساخته می‌شوند که پس از بررسی کیفیت لازم برای معرفی بعنوان محصول نهایی کارخانه را ندارند. بنابراین به عنوان ضایعات آن کارخانه شناخته می‌شوند. مردم هم در تولید زباله های فلزی مانند برخی ضایعات ویژه نقش دارند. وسایل و ابزار آلاتی که ما استفاده می‌کنیم، نهایتا روزی فرسوده شده و می‌بایست تعویض شوند.

آهن آلات به کار گرفته شده در ساختمان‌ها، قطعات فولادی، آلومینیومی و گالوانیزه از جمله‌ی این فلزات پرکاربرد اطراف ماست. پس از فرسودگی و گذشت عمر مفیدشان، آن‌ها را به عنوان قراضه‌های ضایعاتی به مراکز خرید و فروش ضایعات تحویل می‌دهیم. حتی یک بدنه‌ی خودروی فرسوده یا تصادفی نیز نوعی از ضایعات است که هر روزه در سطح کشور بر ضایعات اضافه می‌شود.

ضایعات ویژه چگونه به وجود می ایند؟

ضایعات ویژه چه ضایعاتی هستند؟

ضایعات ویژه و سوپر ویژه یک اصطلاح بازاری و عامیانه است که افراد فعال در این حوزه به دسته‌ای از قراضه‌های آهنی نسبت می‌دهند. در حقیقت موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران در تقسیم بندی‌های معیار خود نامی از آن‌ها نیاورده است. با این حال افراد این حرفه با این واژه آشنا بوده و آن را به نمونه ضایعات آهنی زیر نسبت می‌دهند:

• کلیه ضایعات حاصل از آهن آلات ساختمانی مانند تیر آهن، ناودانی، نبشی، خرده میلگرد
• قراضه‌های قوطی و پروفیل
• رینگ اتومبیل
• قطعات شاسی ماشین سنگین
• تکه های درب و پنجره خرد شده
• موتور یخچال
• مفتول و میلگرد پرس شده
• ورق روغنی و سیاه بدون زنگ زدگی
• ضایعات ورق های ضخیم
• قراضه لوله های ضخیم
• تکه های تسمه های آهنی ضخیم

چرا باید ضایعات ویژه را از دیگر ضایعات جدا کرد؟

پاسخ این سوال به برنامه‌های پس از فروش این گونه ضایعات به کارخانه‌های ذوب و بازیافت فلزات بر می‌گردد. همان گونه که قبل‌تر گفتیم، ضایعات فلزی بازیافت پذیر بوده و می توان آن‌ها را به کارخانه‌های ذوب تحویل داد. کارخانه های بازیافت فلزات، قراضه‌هایی مثل ضایعات ویژه را از مراکز جمع آوری ضایعات خریداری نموده و با حجم عظیمی از آن‌ها کوره‌های ذوب خود را شارژ می‌نمایند.

اما بدلیل تفاوت‌های اساسی انواع قطعات ضایعاتی، مانند تفاوت در درصد آهن و سایر عناصر، می‌بایست هر دسته از ضایعات، با دسته‌های مشابه با خود وارد کوره شود. به این ترتیب مدیریت ذوب و فرایندهای لازم ممکن خواهد شد. به همین منظور، انواع ضایعات را از هم جدا می نمایند. این کار یا به واسطه‌ی کارگران مرکز جمع آوری ضایعات انجام می پذیرد، یا با کمک دستگاه‌های اتوماتیک جداسازی انواع ضایعات که پیش‌تر در مقاله‌ای به آن اشاره نموده‌ایم.

هنگامی که قراضه‌ها در دسته‌های ضایعات ویژه، سوپر ویژه، درجه یک، درجه دو، گالوانیزه و… از هم دیگر تفکیک شدند، بنابر نیاز و اقتضای هر دسته وارد کوره و فرایند ذوب مخصوص به خود می‌شوند.

چرا باید ضایعات ویژه را جدا نمود؟

متن حاضر ضمن معرفی انواع ضایعات ویژه برای مخاطب، سعی دارد کاربرد و دلیل جداسازی این ضایعات را نیز به اختصار شرح دهد. مرکز خرید و فروش ضایعات آهن مبین استیل، در این امر از فعالان کشور بوده و آماده‌ی ارائه‌ی انواع قراضه‌های دسته بندی شده به صنایع است.